Kahve ile özdeşleşen bir kelimedir bize Yemen. Sanırım uzun yıllar kahveyi buradan tedarik etmişiz. Çok da sevmişiz bu minik ülkeyi, sevdiğimiz ölçüde meşakkatini de çekmişiz. Yemen bizim içimizde bir yaradır. Yaranın açıldığı günlerden uzakta olsak ve çok ayrıntılarını bilmesek bile, sızısını hissederiz millet olarak. Hissederiz çünki Çanakkale gibi hepimizin soyunda sopunda Yemende şehit düşmüş bir atası vardır. Gidenin gelmediği yerdir orası! Mutlu ve mutsuz anlarımıza, bir yiyecek yahut bir koku eşlik etmişse, hayatımız boyunca o yiyecekle veya kokuyla birlikte, aynı duyguları bilinçaltı yaşıyoruz. Bu sebeple kahveye kırk yıl hatır biçilmiş olmalı ve bu sebeple sofralarda sorunlardan bahsedilmez. Kahve kokusunu, içindeki trigonellin alkoloidi ve klorojenik asit verir. Bu iki madde kahveye acımsı ve buruk bir tat katar.
Kahve kendimizi dinç hissetmemizi sağlar.. Kendini dinç hissedebilmek moralimizi yükseltir, yüksek moral hayata pozitif bakmamızı sağlar. Böylece kahve, çevremize karşı daha anlayışlı ve hoşgörülü olabilmeyi getiren bir içecek olur. Türkçede; bir renge onun adı verilmiştir. Kahve gerçekten de bu rengi layığı ile temsil eder. Onun en az rengi kadar şöhretli olan bir yanı daha vardır. Kokusu! Kahve vücudumuza ilk önce kokusu ile giriyor. Kahvenin sadece kokusu bile insanda bir rahatlama duygusu oluşturuyor. Kahve gibi güzel kokular hafızayı kuvvetlendiriyormuş! Kahve deyince akla hemencecik içinde bulunan kafein kimyasalı geliyor. Bitki bu maddeyi kendisine sarlaşan böcekleri öldürmek için yapıyor. Kafein kahvenin adı ile müsemma bir bileşik olsa da başka içeceklerde de bulunan bir maddedir. Çay, cola, kakaoda da önemli oranda kafein vardır. Kafein içeriği en yüksek olan kahve espresso çeşiti oluyor. Daha sonra sıralamada filtre kahve ve Türk kahvesi geliyor. Filtre kahve ile Türk kahvesi hemen hemen aynı oranda kafein içerirken Türk kahvesi daha fazla antioksidan maddeler ihtiva etmesiyle filtre kahveye fark atıp solluyor. Granül kahvelerde örneğin gold kahvede kafein daha az; ne var ki bu tip kahvelerde kahvenin suda çözünürlüğünü sağlayabilmek için yapılan işlemlerle, bir çok zararlı madde kahveye ilave edilmiş oluyor. Birde latte kahveler var. Bunlar bir nevi bildiğimiz sütlü kahve ancak latteleri espresso kahve olarak düşünmek gerekir. Kafein oranları, espresso kahveden süt içermesi nedeni ile, biraz daha az olsa da, diğer çeşitlerle mukayese edildiğinde, oldukça fazladır. İnsanda günlük kafein alımının en fazla 300mg olması tavsiye ediliyor. Kafeinin vücudumuzda yarılanma süresi altı saat kadar. Tam olarak vücuttan uzaklaştırılması on saati bulabiliyor. Bu sebeple uykumuzu etkilememesi amaçlandığında son kahveyi öğleden sonra 2 de içmemiz gerekiyor. Günde iki fincan Türk kahvesi içmek yeterlidir, üç fincanı ise geçmemek gerekir.
Kafein beyinde uyku hali oluşturan nörotransmitter adenozini inhibe eder. Böylece uyanıklık ve zihinsel performansı artırır. Bilişsel fonksiyonlarda intikal süresini kısaltır. Kafein zihinsel performans gibi, fiziksel performansı da artırır. Bu etkisini vücudun enerji üretimini artırarak yapar. Vücutta yağ yıkımını artırır. Böylelikle bir miktar zayıflamaya da yardımcı olmuş olur. Zihinsel ve fiziksel dinçlik verir. Yorgunluğu alır. Kendini iyi hissetme hali oluşur fakat kafein oranı yükselirse işler karışmaya başlar; sinirlilik, huzursuzluk, çarpıntı, aritmi, uykusuzluk yapabilir. Aşırıya kaçmadan tüketilen kahve inflamasyonu önler. İnflamasyonun önlenmesinin sağlığımıza bir çok olumlu etkisi vardır. Bunlardan birisi de kalp damar sistemi üzerine olan olumlu etkisidir, ayrıca hafızayı da kuvvetlendirir.
Kafein yanında kahvede bulunan polifenolik antioksidanlar kahvenin son yıllardaki önemini artırdı. Polifenolik bileşikler antioksidan maddelerdir. Antioksidanlarınsa vücutta faydasının olmadığı yer yoktur denebilir. Özellikle de kanser önleyici olmaları bizi çok ilgilendirir. Yeni yapılan araştırmalarda sütlü kahve kullanımında, bu polifenollerden daha iyi yaralandığımız ortaya çıktı. Tüm bunlar nazarı dikkate alındığında, günde bir fincan kahve içmeyi alışkanlık edinmenin, iyi olacağı sonucunu çıkarabiliriz. Elbette hamileler ve çocukları hariç tutuyorum. Çocuklar kahve içip kararmasın değil mi ?! Kahveyle ilgi birkaç şiir yazdım, birisini buraya ilave etmek iyi olabilir diye düşündüm.
Sevgilerimle
KÜÇÜK FİNCAN l
Sabahın sevdalısını içtim
Falımı kapattım.
Kim bakacak ona,
Ben bilmem fal bakmayı,
Demedim,
Çevirdim tepetaklak fincanımı.
Bekliyorum şimdi,
Soğuyunca dibi,
Açacağım onu.
Bakalım,
Ne manzaralar sunacak,
Küçük fincan.
Toplu paralar,
Haberci kuşlar,
Aydınlanan gözler,
Gidilecek yollar,
Gelen kısmetler,
Laflar sözler,
Kabaran kalpler,
Atlar, muratlar,
Düşmanlarım yılanlar,
Adının içinde belli harf olan kişiler
Üç vakitte,
Kabul olan dilekler,
Hepsini sığdırmış mı içine,
Göreceğim birazdan.
Becermişse ne ala,
Yok,
Becerememiş eksikse,
Biri eksikse,
Vay haline,
Fincan yollanır çöpe!
Güner Erbay
KÜÇÜK FİNCAN ll
Açtım,
Baktım fincana.
Sonuç,
Büyük hüsran.
Kabul olan dilek,
Şurada dursun,
Bir iki yol,
Biraz laf söz.
Hepsi bu.
Diğerleri!
Hak getire.
Ne at ne murat
Ne gözlerin aydınlığı,
Toplu parayı,
Haberci kuşları
Üç vakitte,
Gelecek kısmetleri...
Söylemiyorum bile
YOK,
Yok oğlu yok,
Becerememiş fincan.
Fincan mahsun, mahçup,
Ağlamaklı,
Ve biraz küskünce
Bakıyor bana
İndi yelkenlerim suya,
Unuttum çöpü möpü.
Zaten gözdağıydı o,
Üzülme dedim,
Hatalı olan benim
Telven azmış!
Ondan böyle oldu.
Senin suçun yok!
İnandı!
Yüzü ışıdı hemen
Aldım elime,
Sevdim fincanımı.
Atarmıyım hiç seni,
Bilmiyor musun?
Sevilenler değerlidir,
Kıymetlidir,
Her ne olursan ol,
Kalbimdeysen
Garantidesin bende
Yeter ki oradan çıkma sen
Dedim.
Böyle dedim.
Gülümsedi.
Yıkadım onu,
Suyunu kurulayıp
Yerine koydum.
Uyuyor şimdi,
Ertesi sabaha,
Rahat, mutlu
Huzurlu
Mışıl mışıl
Güner Erbay
